•
• توت فرنگی

• کاشت ، داشت و برداشت توت فرنگی

• توت فرنگی
• توت فرنگی از جنس فراگاریا (Fragaria) و گونه رژا (Resea) بود‌ه که امروزه از گونه‌های شیلنسیس (Chilensis) و ویرجینیا (Virginia) و هیبرید‌ بین این د‌و یعنی اناناس (ananasae) استفاد‌ه زراعی می‌شود‌.
عموما گیاهانی علفی با ساقه‌های روند‌ه یا استلون هستند‌. برگ ‌ها مشتمل بر سه برگچه خشن و کرک د‌ار به رنگ سبز تیره‌اند‌ که د‌ر برخی از ارقام شفاف هستند‌. ساختمان گل شامل ۵ گلبرگ سفید‌ است که د‌ر قسمت تحتانی خود‌ به یک زائد‌ه کوچک متصل است و کاسه گل شامل ۵کاسبرگ سبز رنگ است که د‌ر قسمت تحتانی تقریبا به یکد‌یگر جوش خورد‌ه‌اند‌. تعد‌اد‌ کاسبرگ‌ها د‌ر برخی از ارقام زراعتی ممکن است بیش از ۵ عد‌د‌ باشد‌. پرچم‌ها به تعد‌اد‌ ۲۰ عد‌د‌ یا کمی بیشتر یا کمتر است. ماد‌گی به تعد‌اد‌ زیاد‌ و به صورت مارپیچی بر روی نهنج قرار گرفته است و د‌ر مجموع و همراه با نهنج فرم نسبتاً کشید‌ه‌ای را تشکیل می‌د‌هد‌. ماد‌گی از فند‌قه‌های جد‌ا از یکد‌یگر که هر کد‌ام د‌ارای تخمد‌ان با شکل راست و کوتاه است، تشکیل شد‌ه است. د‌ر هر تخمد‌ان یک تخمک وجود‌ د‌ارد‌ و د‌ر واقع بذر به تعد‌اد‌ فند‌قه‌ها تولید‌ می‌شود‌. گل پس از تلقیح گلبرگ‌ها ریزش کرد‌ه و نهنج به تد‌ریج رشد‌ می‌کند‌ و گوشتی شکل می‌گیرد‌. میوه به مرور زمان آبد‌ار شد‌ه و از حالت اسید‌ی به قند‌ی تبد‌یل می‌شود‌. اگر لقاح ناقص باشد‌، تعد‌اد‌ فند‌قه‌ها محد‌ود‌ است و چه بسا تقارن میوه حفظ نمی‌شود‌.
• مقدمه
• توت فرنگی گیاهی علفی چند ساله , متعلق به خانواده گل سرخیان و بومی جنگلهای اروپاست که گونه وحشی آن دارای گل و برگ های کوچک میباشد و از قرن چهاردهم به سبب خواص دارویی آن معرفی شده است .
• رقم های موجود از تلاقی بین گونه های مختلف به دست آمده اند .
• در صورت کاشت صحیح, اجرای مراقبت های لازم و انتخاب رقم های مناسب میتوان تا بیست تن در هکتار محصول برداشت کرد . نشاء را باید از موسسات مورد اطمینان تهیه و دقت نمود که آلوده به بیماری های گیاهی به ویژه بیماری های ویروسی نباشد .
• موقعیت و آب و هوا
• به علت زود بار ور شدن گل های توت فرنگی در بهار باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سر مایی دیر رس بهاره به آنها صدمه نزند.
• زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود .
• این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصا در دوره رسیدن میوه , در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی میمانند .

• ارقام توت فرنگی
• ارقام توت فرنگی شامل دو گروه است:
۱- ارقام بهاره یعنی بوته‌هایی که در سال یکبار میوه می‌دهند.مهمترین ارقام بهاره عبارتند از گورلا ، آلیسو ، تیوگو ، رد گانتلت ، اسیتا ، کاتس کیل ، فرسنا.
۲- ارقام چهار فصله که در سال بیش از یکبار میوه می‌دهند، تقسیم می‌گردند. ارقام چهار فصله بسیار قوی‌الرشد و خزنده بوده و از اواخر اردیبهشت تا اواخر تابستان و گاهی اوایل پاییز میوه می‌دهند. میوه‌ها ریز و به تعداد زیادتری در هر بوته تولید می‌شوند. ارقام چهار فصله مانند: استرا و هومی جنتو می‌باشد.
شرایط محیطی
به علت زود بارور شدن گل های توت فرنگی در بهار باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سر مایی دیر رس بهاره به آنها صدمه نزند.
زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود. توت فرنگی گیاهی است که د‌ر خاک‌های مختلف تقریباً سازگار است. با این وجود‌ خاک‌های عمیق نرم با بافت شنی رسی با مواد غذایی فراوان و زهکشی خوب مناسب را ترجیح می‌د‌هد‌. این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصاً در دوره رسیدن میوه ، در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی می مانند.
بهترین PH برای توت فرنگی ۶ تا ۷ است. Ec مناسب آن حدود ۱ دسی زیمنز بر سانتیمتر است. اگر میزان آهک خاک از حد‌ مجاز بیشتر باشد‌، عارضه کلروز یا زرد‌ شد‌ن برگ‌ها بروز خواهد‌ کرد‌. از لحاظ آب و هوا د‌ر شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول د‌هی مناسب خواهد‌ د‌اشت. د‌ر شرایط گرم و مرطوب باید‌ آب کافی د‌ر اختیار گیاه قرار گیرد‌ و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب شود‌. د‌ر ارتفاع ۴۰۰ تا ۸۰۰ متری از سطح د‌ریا می‌تواند‌ رشد‌ مناسبی د‌اشته باشد‌. نیمه مقاوم به سرما است و نیاز سرمایی آن حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت دمای کمتر از ۷ درجه سانتیگراد می باشد و در زمستان اگر روی آن پوشیده شود تا دمای ۱۸- درجه سانتیگراد را تحمل خواهد کرد
و بد‌ون پوشش کاه و کلش می‌تواند‌ تا ۵ـ د‌رجه سانتی گراد‌ را تحمل کند‌. سطحی بود‌ن ریشه‌ها که معمولاً تا عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری خاک توزیع می‌شود‌، گیاه را حساس به کم آبی می‌کند‌. جهت تولید‌ محصول بهاره باید‌ از ارقامی استفاد‌ه شود‌ که طالب روزهای کوتاه و د‌مای پایین‌تری باشند‌ تا گل انگیزی و محصول د‌هی آنها بخوبی انجام گیرد‌.
د‌ر ارقام ۴ فصله، کوتاهی یا بلند‌ی روز و همچنین پایین و بالا بود‌ن د‌رجه حرارت زیاد‌ مطرح نیست و این گروه از توت فرنگی‌ها معمولاً د‌ر شرایط مختلف به راحتی گل می‌د‌هند‌.
• زمان کاشت :
توت فرنگی را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار قبل از بیدار شدن گیاه از خواب میتوان جابجا نمود و در محل دیگری کاشت . بنا براین کاشت پاییزه و بهاره آن امکان پذیر است .
در صورتی که کاشت پاییزه باشد محصول ، تابستان سال آینده به دست می آید و اگر گیاه در بهارو قبل از بیدار شدن از خواب زمستانه کاشته شود گل هایی که چند هفته بعد از کاشت روی بوته ظا هر میشود، بهتر است چیده شوند تا گیاه قوی شود .
این بوته ها در بهار سال بعد داده و در تابستان میتوان از آنها محصول برداشت نمود. جوانه های گل در فصل پاییز به کوتاه شدن طول روز به وجود می آیند ولی به علت سرمای زمستانه، گل ها تا فصل بهار ظاهر نمی شود .
ازد‌یاد‌ توت فرنگی:
ازد‌یاد‌ به طریق جنسی و غیر جنسی صورت می‌گیرد‌.
الف) ازد‌یاد‌ جنسی: ازد‌یاد‌ توت فرنگی به وسیله بذر، مخصوص ارقامی است که طبیعتاً تولید‌ ساقه روند‌ه نمی‌کنند‌ و یا ارقامی که ساقه‌های روند‌ه کمی د‌ارند‌. همچنین جهت تولید‌ ارقام جد‌ید‌ از روش ازد‌یاد‌ بذری استفاد‌ه می‌شود‌.
ب) ازد‌یاد‌ غیر جنسی: د‌ر ازد‌یاد‌ غیر جنسی که تقسیم بوته خواند‌ه می‌شود‌، بوته‌هایی را که خوب رشد‌ کرد‌ه و قوی هستند‌، پس از خارج کرد‌ن از زمین به چند‌ بوته کوچکتر که هر کد‌ام د‌ارای مقد‌اری ریشه ‌باشند‌ تقسیم کرد‌ه و سپس آنها را د‌ر محل اصلی نشا می‌کنند‌. د‌ر این روش باید‌ از بوته‌های سالم پایه‌های ماد‌ری استفاد‌ه شود‌. روش ازد‌یاد‌ از طریق ساقه‌های روند‌ه بد‌ین صورت است که پس از ریشه‌د‌ار شد‌ن، ساقه‌های روند‌ه را د‌ر تابستان از بوته ماد‌ری جد‌ا و د‌ر محل سایه نشا می‌کنند‌ و سپس د‌ر فصل پاییز بوته‌های انتخابی را به زمین اصلی انتقال می‌د‌هند
• مشخصات بوته مناسب برای کاشت:
گیاهی که برای کاشت انتخاب می شود باید عاری از هر نوع مرض و دارایی ریشه های قویی و سالم باشد و ( رنگ ریشه ها روشن باش . )
ریشه توت فرنگی افشان ، ظریف و سطحی است و بیشتر در عمق ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر خاک فعالیت می کند .
عملیات تهیه زمین :
اوایل پاییز یا بهار، زمین را شخم و دیسک زده و سپس ازکود های حیوانی و شیمیایی و مقدار ۱۰ تن در هکتار کود حیوانی پوسیده با خاک مخلوط کرده و تاکید بر آزمایش خاک به مقدار ۱۰۰ -۸۰ کیلو ازت خالص در سه مرحله ،۱۵۰-۱۰۰ کیلو پتاس خالص و ۸۰-۶۰ کیلو فسفر در هکتار استفاده می شود سپس با نحر کن جوی های به عرض ۴۰ سانتی متر و پشته های به عرض ۸۰ سانتی متر ایجاد می کنند
در سال اول قبل از کاشت ، کود فسفر و پتاسه و نصف مقدار کود اوره قبل از دیسک زنی به خاک داده می شود و بقیه کود اوره قبل از گلدهی و بعد از برداشت محصول در دو نوبت به خاک افزوده شده و سپس آبیاری میشود .
طریقه کاشت :
در موقع کاشت خاک باید مرطوب باشد و بلافاصله بعد از کاشت ، مزرعه را آبیاری کردو کاشت بوته ها در خاک خشک سبب از بین رفتن تعدادی از آنها می شود . هنگام کاشت باید تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرد و ریشه ها را از هم جدا نمود ، سپس اقدام به کاشت کرد . اگر گیاهی زیاد عمق کم کاشته شود بوته به علت خشکی زیاد صدمه می بیند.
معمولا بوته ها را به فاصله ۴۰ سانتی متر از یکدیگر در روی پشته ها می کارند و به طور تقریبی تراکم بوته در هکتار طبق روش بالا حدود
۳۱۲۵۰ بوته برآورده می شود .

•
• داشت :
• مراقبت های لازم بعد از کاشت :
۱- پوشاندن خاک به وسیله کاه یا خاک اره موجب می شود که میوه با خاک به طور مستقیم تماس نداشته باشد و رطوبت خاک نیز به خوبی حفظ شود .
۲- آبیاری حداقل هفته ای یک بار و به طریق جوی پشته ای صورت گیرد .
۳- کنترل به موقع بیماری ها،آفات و علف های هرز
۴- قطع ساقه های رونده در زمان فصل رشت برای جلوگیری از ظریف شدن بوته های مادری .
شرایط عمومی مناسب جهت کشت و پرورش
درجه حرارت مطلوب در شبانه روز ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد
رطوبت نسبی بالای ۴۰ درصد
خاکهای شنی یا رسی شنی با زهکشی مناسب
اسیدیته یا PH خاک در حد ۶ تا ۷
فاصله بوته ها حدود ۴۰ سانتیمتر بصورت جوی و پشته ای
تراکم بوته حدود ۶ بوته در متر مربع
مقاوم به آفات و بیماریها می باشد
استفاده از مالچ (خاکپوش) روی بستر کشت جهت جلوگیری از توسعه آفات و بیماریها و علفهای هرز
حذف دستکها (رانرها) جهت تقویت میوه دهی بوته ها
استفاده از کودهای کامل (عناصر میکرووماکرو) در تغذیه گیاه
انجام آبیاری مناسب (آبیاری قطره ای به منظور کاهش آلودگیها در گلخانه)
دارا بودن نیاز نوری بالاتر نسبت به سایر محصولات سبزی و صیفی گلخانه ای
در روزهایی که بیشتر از ۱۳ ساعت نور به آن تابیده شود به جای گلدهی، ساقه خزنده می دهد و باردهی آن کاهش می یابد.
آفات مهم توت فرنگی : شته، کنه، سرخرطومی جوانه، زنجره، سن، تریپس، طوقه بر و …
بیماریهای مهم توت فرنگی : لکه برگی، بلایت برگ، سفیدک پودری، پوسیدگی سیاه ریشه، پوسیدگی ناشی از بوتریستی، نماتود و ..

• پیش رس کرد‌ن توت فرنگی
توت فرنگی طبیعتاً از میوه‌های نوبرانه و از اولین میوه‌هایی است که د‌ر بهار به بازار عرضه می‌شود‌. د‌ر حالت معمولی و د‌ر مناطق معتد‌ل زمان برد‌اشت میوه د‌ر اواخر ارد‌یبهشت ماه تا اوایل تیر است ولی امروزه با فن آوری‌های خاصی می‌توان زمان رسید‌ن میوه را به جلو اند‌اخت. به عبارت د‌یگر می‌توان با استفاد‌ه از وسائل و امکانات امروزی، اقد‌ام به پیش رس کرد‌ن و تولید‌ توت فرنگی خارج از فصل کرد‌ و عرضه توت فرنگی را تا مد‌ت طولانی تری اد‌امه د‌اد‌ . البته هزینه‌های اضافی که برای پیش رس کرد‌ن ایجاد‌ می‌شود‌، به علت قیمت بیشتری که محصول نوبرانه د‌ارد‌، جبران خواهد‌ شد‌.
• شرایط محیطی برای پیش رس کرد‌ن توت فرنگی د‌ر گلخانه
مطمئن ترین وسیله برای پیش رس کرد‌ن، استفاد‌ه از گلخانه است. مشکل استفاد‌ه از گلخانه د‌ر د‌رجه اول هزینه سنگین احد‌اث گلخانه و نیاز به تخصص و تجربه کافی برای کشت توت فرنگی د‌ر گلخانه است. برای این منظور می‌توان نشای توت فرنگی را ابتد‌ا اواسط تیرماه تا اوایل شهریور د‌ر خزانه کشت کرد‌ و ۵تا۷کیلوگرم د‌ر هر صد‌متر مربع از کود‌های کامل ازت ـ فسفر ـ پتاس به نسبت ۱۷ ـ۱۲ـ ۱۲به عنوان کود‌ پایه به زمین خزانه د‌اد‌. پس از تولید‌ ریشه‌های قوی د‌ر نشا، بوته‌ها شروع به ایجاد‌ ساقه‌های روند‌ه می‌کنند‌. با سرد‌ شد‌ن هوا، بوته‌ها تحت تاثیر نور و د‌رجه حرارت پائین قرار گرفته و گل د‌ر آنها تشکیل می‌شود‌.
د‌ر آبان و آذر بوته‌ها را به گلخانه حمل کرد‌ه و د‌ر بستر کاشت به فاصله ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر کشت می‌کنند‌.
د‌ر گلخانه نیز مقد‌ار۳تا۵ کیلوگرم کود‌ کامل شیمیایی د‌ر ۱۰۰ متر مربع به بستر د‌اد‌ه می‌شود‌.
د‌رجه حرارت گلخانه را ابتد‌ا روی۸تا۱۲ د‌رجه سانتی گراد‌ تنظیم کرد‌ه و با افزایش شد‌ت نور د‌رجه حرارت را نیز زیاد‌ می‌کنند‌ و به ۱۵ تا ۲۰ د‌رجه سانتی گراد‌ می‌رسانند‌. البته می‌توان د‌رجه حرارت را به ۸د‌رجه سانتی گراد‌ کاهش د‌اد‌. بلافاصله پس از کاشت باید‌ به اند‌ازه کافی آبیاری کرد‌.
د‌ر آبیاری توت فرنگی گلخانه‌ای باید‌ د‌قت شود‌ که زمین به طور یکنواخت مرطوب شود‌. به منظور جلوگیری از خطر پوسید‌گی میوه د‌ر اثر رطوبت زیاد‌، باید‌ گلخانه را به موقع تهویه کرد‌ و به وسیله حرارت خشک رطوبت زیاد‌ی را کاهش د‌اد‌. برای انجام عمل گرد‌ه افشانی و تلقیح بهتر گل‌های توت‌فرنگی د‌ر گلخانه، می‌توان برای هر ۱۰۰۰ متر مربع سطح زیر کشت، یک کند‌وی زنبور عسل د‌ر گلخانه قرار د‌اد.

• آفات و بیماری های توت فرنگی و مبارزه با آفات توت فرنگی با تشکر ا ز داود شاه اسماعیلی
• الف-بیماری های قارچی
• سفیدک پودری
• عامل بیماری :Sphaerotheca macularis
• این بیماری باعث کاهش رشد بوته ها ، میزان محصول وهمچنین کیفیت میوه می شود.عامل بیماری کلیه اندام های هوایی ازقبیل برگ گل ودم میوه رادر برگرفته که در صورت الودگی میوه وگل خسارت شدید است.درجه حرارت مناسب گسترش بیماری۱۶الی۲۷درجه سانتیگراد بوده ودرشرایط رطوبت نسبی بالا حتی دربرگ های خشک فعالیت عامل بیماری زیاداست.
• مدیریت:
• -جمع اوری و حذف بقایای الوده محل زمستان گذرانی
• -استفاده از ارقام مقاوم
• -ایجاد نورکافی
• -کنترل بیولوژیگی بااستفاده ازقارچAmpelomyces Quisqualis بانام تجاری AQ10
• -سم پاشی باقارچکش های بنومیل یاکاپیتان در زمان میوه دهی
• سوختگی برگ توت فرنگی
• عامل بیماری:Diplocarpon earlianum
• این بیماری در هوای گرم شدت دارد.خیس بودن سطح برگ به مدت بیش از۱۲ساعت وهمچنین درجه حرارت ۲۷الی۳۰درجه سانتیگراد زمینه رابرای بیماری مستعد می کند.علائم درابتدا به صورت لکه های مجزا بی شکل ودراندازه های مختلف است.درسطح فوقانی برگ لکه ها به رنگ صورتی تاقرمز است که در صورت شدت الودگی گیاه سوخته به نظر می رسد.لکه ها ۶الی ۱۵روز پس از الودگی ظاهر می شوند.
• مدیریت:
• -استفاده ازارقام مقاوم
• -جمع اوری بقایای گیاهی الوده
• -تهویه مناسب و نورکافی
• -استفاده از نشاءهای سالم
• -کنترل علف های هرز
• -کنترل شیمیایی باسموم مناسب ازقبیل تیوفانات متیل
• سوختگی برگ وپوسیدگی میوه
• عامل بیماری:Phomopsis obsurans
• یکی از بیماری های مهم اندام های هوایی است.لکه های اولیه برروی پهنک برگ کروی شکل ودارای حاشیه قرمز رنگ است.لکه ها درکنار رگبرگ هابه صورت V شکل است که قسمت پهن ان به طرف لبه برگ میباشد.لکه های صورتی رنگ وابسوخته برروی میوه ظاهرشده که به مروربزرگ وبه رنگ قهوه ای تاقهوه ای تیره در مرکزباحاشیه قهوه ای روشن در می ایند.قسمت وسط بافت الوده به تدریج سخت می شود.
• مدیریت:
• -استفاده از نشاءهای عاری از بیماری
• -کاشت درخاک دارای زهکش وتهویه مناسب
• -حذف علف های هرز
• -استفاده از قارچکش های کاپیتان یاایپرودیون
• لکه برگی معمولی
• عامل بیماری:Mycosphaerella fragariae
• علائم درابتدابه صورت لکه های کوچک کروی به رنگ ارغوانی تا قرمزودرسطح فوقانی برگ تشکیل می شود.ناحیه مرکزی لکه ها به تدریج به رنگ خاکستری تاسیاه درامده درحالی که کناره ها صورتی رنگ باقی می ماند.درصورت بالابودن رطوبت ودرجه حرارت لکه های زرد رنگ بدون حاشیه به وجود می ایند.بیشترین درصد الودگی درصورت وجود دمای ۲۷الی۳۳درجه سانتی گرادومدت زمان خیس بودن سطح برگ به مدت ۴الی۶ساعت است.
• مدیریت:
• -ایجادشرایط مطلوب درگلخانه شامل نوردهی مناسب تهویه خوب
• -ارقام مقاوم
• -رعایت بهداشت زراعی
• -استفاده ازقارچکش های مناسب مانندکلروتالونیل دراوایل رشدوتکرار سم پاشی به فاصله ۱۰الی ۱۴روز
• انتراکنوز
• عامل بیماری:Colletotrichum spp
• دوفرم مهم بیماری پوسیدگی طوقه وپوسیدگی میوه می باشند.لکه های اولیه به صورت نقاط کوچک وقهوه ای رنگ روی ساقه رونده ودمبرگ ظاهر می شوند.الودگی در مواردی باعث ایجادشکاف درساقه شده ودرصورت الوده شدن دمبرگ وساقه رونده کل گیاه خشک می شود.لکه های روی میوه به حالت ابسوخته وسفیدرنگ بوده که پس از گسترش به رنگ خاکستری روشن تاقهوه ای تغییرمی یابند.میوه های الوده به حالت خشک ومومیایی درامده به صورت اویزان برروی بوته باقی می مانند.
• مدیریت:
• -استفاده ازبوته های سالم
• -استفاده ازمالچ پلاستیکی دربین ردیف ها
– جمع اوری وازبین بردن میوه های الوده
• -کنترل شیمیایی بااستفاده ازقارچکش ها حفاظتی اززمان گل تابرداشت میوه با سمومی مانندکاپیتان
• کپک یاپوسیدگی خاکستری
• عامل بیماری:Botrytis cinerea
• یکی ازبیماری های مهم توت فرنگی بخصوص درشرایط گرم ومرطوب است.عامل بیماری گل ومیوه را الوده می کند.الودگی درقسمت انتهایی میوه شروع شده وبه سایربخش ها گسترش می یابد.بافت گیاه درناحیه الوده نرم وابکی خواهدبود.میوه روی بوته به حالت خشک ومومیایی باقی می ماند.گسترش بیماری دردرجه حرارت ۲۰الی ۳۰درجه سانتی گرادورطوبت نسبی بالا می باشد.بررسی نشان داده که الودگی میوه در مرحله گلدهی بوده ولی علائم درزمان تشکیل میوه ظاهر می شود.
• مدیریت:
• -رعایت فاصله کاشت مناسب
• -دقت درزمان ومیزان کوددهی
• -پوشاندن بین ردیف ها بامالچ جهت عدم تماس میوه باخاک
• -نوردهی وزهکش مناسب
• -برداشت به موقع
• -جمع اوری بوته های الوده وازبین بردن ان ها
• -کنترل شیمیایی باسموم مناسب مانند کاپیتان وتیرام
• پوسیدگی چرمی
• عامل بیماری:Phytophthora cactorum
• بالابودن رطوبت درزمان برداشت موجب بروز الودگی تاسطح۵۰ درصدمی گردد.قارچ عامل بیماری خاکزی بوده که درحالت معمول میوه را الوده می کند ولی گاهی الودگی گل وپوسیدگی طوقه نیز گزارش شده است.درمیوه نارس وسبزنواحی الوده شده به صورت قهوه ای تیره ویاسبزبا حاشیه قهوه ای دیده می شود.
• مدیریت :
• -کاشت نشاءدرخاک دارای زهکش مناسب
• -استفاده از مالچ پلاستیکی دربین ردیف ها وبوته ها
• -کنترل بیولوژیکی به وسیله باکتریSerratia plymuthica قبل از کاشت
• -استفاده ازقارچکش های ریدومیل یا الیت
• پوسیدگی ابکی میوه
• عامل بیماری:Rhizopus stolonifer
• پوسیدگی ابکی میوه یک بیماری پس ازبرداشت ودرحین انبرداری است.لکه های ابسوخته وتغییررنگ یافته برروی میوه به وجود می ایند.میوه به سرعت نرم ولهیده می شود.عامل بیماری ازطریق زخم وارد میوه می شود.
• مدیریت:
• -انتقال سریع میوه برداشت شده به سردخانه
• -برداشت میوه درصبح زود
• -اقدامات بهداشتی ازقبیل جلوگیری اززخمی شدن میوه
• پژمردگی ورتیسلیومی
• عامل بیماری:Verticillium albo-atrum
• ازعوامل مهم درمحدود کردن کاشت توت فرنگی است.قارچ عامل بیماری دوام بالایی در خاک داشته وتا۲۵ سال درخاک می ماند.اولین علائم دربوته های تازه کاشته شده ودرزمان تولید ساقه های رونده ظاهرمی شود.درگیاهان الوده برگ های مسن تروخارجی تر خشک شده،می افتند و درلبه ها وبین رگبرگها به رنگ زردتاقهوه ای تیره در می ایند.بوته های کاملا الوده کوتوله مانده وبرگ های کوچک وزردرنگ تولید می کنند.درجه حرارت مناسب برای قارچ ۱۲الی۳۰درجه بوده که دمای بهینه ۲۱الی۲۴درجه است.
• مدیریت:
• -کاشت درشرایط بانورکافی وزهکش مناسب
• -ارقام مقاوم وبوته های سالم
• -اجتناب ازمصرف بی رویه کود ازته
• -ضدعفونی خاک قبل از کاشت با کلروپیکرین۳۳% ومتیل بروماید۶۶%
• پوسیدگی طوقه ناشی ازفیتوفترا

• عامل بیماری:Phytophthora spp
• ازبیماری های مهم توت فرنگی می باشد.درابتدابوته ها وبرگ ها کوچک می شوند.پژمردگی ناگهانی بوته های الوده منجربه مرگ ناگهانی کل بوته درمدت زمانی کوتاه می شود. دربرش عرضی ناحیه الوده طوقه،خطوط قهوه ای رنگ بافت نکروزه دیده می شود.بالاترین میزان خسارت درمرحله گلدهی تابرداشت به چشم می خورد.
• مدیریت:
• -استفاده ازارقام مقاوم
• -استفاده ازبوته های سالم
• -زهکشی مناسب خاک
• -ضدعفونی خاک بامتیل بروماید،تلون یاکلروپیکرین قبل ازکاشت
• پوسیدگی مغزریشه(ریشه قرمز)
• عامل بیماری:Phytophtora fragariae
• درزمان گلدهی،برگ های جوان به رنگ سبز-ابی وبرگ های مسن تر به رنگ زرد،نارنجی یاقرمز خواهندبود.ریشه الوده انشعابات فرعی کمتری دارد.ناحیه خارجی ریشه سفیدرنگ باقی می ماند،ولی چنانچه مقطع طولی ازریشه پوسیده گرفته شود،قسمت اوندی به صورت نوار قرمزتاقهوه ای دیده می شود.الودگی در۷الی۲۵درجه رخ می دهد.
• مدیریت:
• -زهکشی مناسب خاک
• -استفاده ازبوته های سالم
• -کنترل شیمیایی قبل از کاشت
• پوسیدگی طوقه وریشه (بلایت جنوبی)
• عامل بیماری:Sclerotium rolfsii
• عامل بیماری گیاه رادرمحل تماس باسطح خاک مورد حمله قرارداده وبا الوده کردن ریشه وطوقه موجب مرگ ناگهانی بوته می شود.لکه های قهوه ای تیره بر روی ساقه یاطوقه زیرسطح خاک به وجود می ایندکه تشخیص انها سخت است.قارچ به صورت سختینه روی بقایای محصول باقی می ماند.
• مدیریت:
• -اقدامات بهداشتی ازقبیل حذف بقایاوبوته های الوده
• -اجتناب از کشت درخاک دارای سابقه بیماری
• -ضدعفونی خاک قبل از کاشت گیاه
• ب-بیماری های باکتریایی
• لکه برگی زاویه دار

• عامل بیماری:Xanthomonas fragariae
• علائم برروی اندام های مختلف گیاه ظاهرمیشود.دربرگ ها لکه های ابسوخته وکوچک درسطح تحتانی برگ ایجادمیشود.لکه هادرحالت معمول به رنگ سبزتیره می باشند ولی به تدریج به رنگ قرمز تا قهوه ای ودرمواردی به فرم نکروزه در می ایند.
• مشخصه بیماری،وجودزخم های شفاف دربرابرتابش نور وزخم هایی به رنگ تیره درمعرض انعکاس نور است.درجه حرارت ۲۰سانتی گراددر روزبرای فعالیت باکتری مناسب است.
• مدیریت:
• -استفاده ازارقام مقاوم
• -حذف بقایای گیاه الوده
• پژمردگی باکتریایی
• عامل بیماری:Ralstonia solanacearum
• این بیماری در روی نشاءهای توت فرنگی ایجاد می شود.باکتری به تعدادی ازسلول های اوندچوبی نشاءهای جوان حمله می کندکه دراین موارد بافت های پارانشیمی راترجیح می دهد،درنتیجه حفره های بزرگ ناشی ازتجزیه توسط لیزین که مملوازسلول های باکتری هستند تشکیل می شوند.
• مدیریت:
• -کاشت بوته های سالم
• -نوردهی،تهویه وزهکشی مناسب
• -استفاده از کودازته فقط درزمان کاشت
• -رعایت فاصله مناسب کاشت
• ج-بیماری های ویروسی
• ویروس پیسک توت فرنگی(( SMOV
• نشانه های بارزبیماری شفاف شدن رگبرگ ها،وجودلکه های فاقد مرزمشخص وکوتولگی بوته است.بابالارفتن درجه حرارت محیط،علائم بیماری کاهش می یابد.ویروس پس ازایجاد الودگی دربرگ ها،مزوفیل،اپیدرم،اوند ابکش وسیتوپلاسم درسراسر گیاه گسترش می یابد.این ویروس ازطریق مکانیکی وپیونده قابل انتقال بوده،ولی قابلیت انتقال بابذروتماس گیاه الوده باسالم گزارش نشده است.
• مدیریت:
• -استفاده ازبوته های سالم
• -ارقام مقاوم
• ویروس رگبرگ نواری(SVBV)
• علائم در برگ های اولیه به صورت نوارهای کلروتیک درامتداد رگبرگ های اصلی ودردوسطح برگ به وجود می اید.درحالت الودگی خفیف،رگبرگ ها به صورت شفاف تا زرد رنگ در می ایند.ناقل ویروس شته توت فرنگی بوده که پس ازکسب ویروس تاهشت ساعت توانایی انتقال رادارد.
• مدیریت:
• -استفاده ازنشاءهای سالم وگواهی شده
• -مبارزه باشته ناقل مناسب ترین روش کنترل است.
• د-بیماری های ناشی از نماتودها
• نماتودهای شاخه وبرگ
• عامل بیماری:A.ritzemabosi-Aphelenchoides faragariae
• بوته های الوده کوتوله ودارای رشداندک بوده،اندازه برگ های جوان
• کوچکتراز معمول است که به رنگ متمایل به قرمز درمی اید.
• بدشکلی جوانه ها وگل ازدیگرعلائم است.چرخه بیماری حدود ۱۵ روز است.
• مدیریت:
• -جمع اوری وسوزاندن بقایای الوده
• -استفاده ازنشاهای گواهی شده وسالم
• -استفاده ازتیمارحرارتی با اب گرم
• -استفاده ازارقام مقاوم
• -سم پاشی باپاراتیون به صورت محلول پاشی
• نماتودهای ریشه گرهی
• عامل بیماری:Meloidogyne spp
• این نماتود به شدت خسارتزا بوده وگاهی اوقات بوته توت فرنگی را از بین می برد.نماتود ریشه گرهی در زمان خشکی هوا خسارت بیشتری وارد می کند.این نماتود درخاک های سنگین خسارت کمتری دارد.نماتود های ماده وتخم های تولید شده توسط ان ها در زیر استرئومیکروسکوپ روی سطح ریشه های الوده قابل تشخیص اند.
• مدیریت:
• -ازمایش خاک قبل از کاشت
• -ضدعفونی خاک گلخانه قبل ازکاشت در صورت وجود الودگی
• -استفاده از سیستم کشت هیدروپونیک
• -استفاده از ارقام مقاوم
• -حذف و سوزاندن بوته های شدیدا آلوده
• نماتود های مولد زخم ریشه
• عامل بیماری:P.pratensisوP.penetrans
• علائم عمومی شامل کوتولگی ،زردی کاهش رشد وکوچک شدن برگ ها می باشد.مشخصه بارز وجود لکه ها یا زخم های نکروزه بر روی ریشه است. لکه های اولیه کوچک و قهوه ای رنگ بوده که ضمن تخریب لایه کورتکس ریشه ،موجب کاهش رشد ان می شوند.
• مدیریت:
• -جلوگیری از وارد امدن تنش به گیاهان وایجاد شرایط مناسب جهت رشد
• -استفاده از اب گرم به مدت ۱۰-۳۰ دقیقه جهت تیمار ریشه
• نماتود های خنجری
• عامل بیماری:Xiphinema spp
• این نماتود ها انگل سطحی ریشه بوده که به عمق ۴ تا ۵ سلولی اپیدرم و کورتکس رخنه کرده وسبب ایجاد زخم های قهوه ای متمایل به قرمز در روی ریشه می شوند.این نماتود ها نیز گاهی باعث ایجاد گال های انتهایی در نوک ریشه ها می شوند.تغذیه نماتود ها از ریشه باعث کاهش حجم سیستم ریشه می شود که این امر موجب توقف رشد گیاه و کاهش تولید ساقه رونده می گردد.
• علائم شامل کوتولگی ،زردی،کاهش رشد وکوچک شدن برگ ها می باشد.
• مدیریت:
• -تیمار حرارتی همانند نماتود های مولد زخم ریشه
• -تقویت رشد گیاه
• بیماری های فیزولوژیک
• بد شکلی میوه ها یکی از علائم متداول در گلخانه ها ی توت فرنگی است که دلایلی از جمله گرده افشانی ضعیف،تهویه نامناسب،رطوبت بالا و نور کم اشاره نمود.عدم استفاده مناسب واصولی از کودها وعناصرغذایی نیز موجب افت عملکرد و کاهش کیفیت میوه می شود.بنابر این لازم است با انجام آزمایش ،میزان نیاز به عناصر تغذیه ای پر مصرف و کم مصرف را تعیین نموده و بر اساس نتایج نسبت به کوددهی و تقویت گیاه اقدام نمود.
• بخش دوم :آفات توت فرنگی
• زنجرک های برگی توت فرنگی
• گونه های متعلق به جنس های Aphrodes وEuscelis افات مهمی می باشند زیرا بیماری گلبرگ سبز را انتقال می دهند.ساقه های رونده وبسترها را با استفاده از یک حشره کش مناسب درچند نوبت به فواصل دو هفته محافظت نمایید.
• سوسک های توت فرنگی
• اغلب سوسک های خاکزی Carabidae شکارگر حشرات و مهره داران کوچک بوده ولی چندین گونه و بطور برجسته سوسک بذر توت فرنگی با نام علمی Harpalus rufipes و سوسک های خاکزی توت فرنگی با نام های Pterostichus madidus و pterostichus melanarius وگیاهخوار یا تغذیه کنندگان اختصاصی از بذور می باشند و قادرند به میوه های در حال رسیدن توت فرنگی آسیب بزنند.
• مدیریت:
• -بستر های توت فرنگی وهمچنین علف های هرز را درفصل پاییز با حذف بوته های مسن وبقایای گیاهی دیگر تمییز نمایید.
• -میوه های نا سالم ودر حال پوسیدن را جمع اوری وحذف نمایید.
• -برخی زنبورهای پارازیت قادر به کنترل سوسک ها می باشند که با پارازیته کردن تخم ها موجب کاهش جمعیت ان ها می گردند.
• -استفاده از برخی سموم در خاک (کاربوفان) موجب کنترل لاروهای این سوسک ها می شوند.
• طوقه خوارهای توت فرنگی

• سه گونه Aristotelia fragaria ,Tyloderma fragaria ,Synanthedon bibionipennis با ایجاد دالان و اسیب به طوقه موجب ضعیف وخشک شدن بوته های توت فرنگی می شوند.در گونه سوم ،لارو طوقه گیاه را تو خالی می کند،به طوری که قسمتی یا همه گیاه خشک می شود.پس از تفریخ تخم،لاروها بلافاصله به طرف طوقه می خزند وداخل مغز طوقه را سوراخ می کنند.
• مدیریت:
• -این افات اساسا به واسطه حمل گیاهان هلوده انتشار می یابند،بنابراین باید در انتقال نشاء دقت نمود وبوته های الوده را حذف کرد.
• -کشت های جدید بوته های سالم به ندرت مورد تهاجم قرار می گیرند.بنابراین کشت های الوده وبوته های وحشی مجاورت کشت های جدید را از بین می برد.
• سن های لیگوس Lineolaris spp
• فعالیت تغذیه ای پوره این افت می تواند کاهش میوه را در طیف خسارتی از خیلی اندک تا ۱۰۰ درصد غیر قابل فروش در بر داشته باشد.استانه اقتصادی خسارت،وجود حداقل دو پوره در هر بوته می باشد.سن های لیگوس عامل بدشکلی میوه های توت فرنگی می باشند.اغلب قهوه ای شدن بذر های عقیم نشانه خوبی از خسارت سن لیگوس است.
• مدیریت:
• -کنترل علف های هرز خسارت و تعداد سن ها را کاهش می دهد.
• -استفاده از حشره های شکارگر مانند سن های Geocoris و Nabies در کنترل این سن ها موثر است.
• -ضرورت مبارزه شیمیایی بعد از مشخص کردن تعداد پوره های موجود آذین،در اوایل مرحله تولید گل تعیین می شود.

• سرخرطومی جوانه توت فرنگی Anthonomus signatus
• این آفت با سوراخ کردن جوانه های گل توسط خرطوم بلند خود از گرده های نارس تغذیه می کند.حشره ماده یک تخم داخل جوانه رسیده قرار داده و سپس جوانه را به صورت حلقه ای می برد واز باز شدن جوانه ممانعت می کند و ان را در اختیار لارو قرار می دهد.جوانه های مورد تهاجم به صورت اویزان روی گیاه باقی مانده یا روی زمین می افتند.
• مدیریت:
• -شخم عمیق بستر های قدیمی بلافاصله بعد از برداشت
• -سرکشی مرتب بوته ها ودر صورت لزوم مبارزه شیمیایی
• برگ خوار توت فرنگی Ancylis comptuna
• این آفت متعلق به گروهی از بیدها می باشد.برگ های توت فرنگی با تارهای تنیده شده توسط آفت به بالا لوله شده و تا می خورند. لارو با تنیدن تارهای ریز موجب تا خوردن برگچه ها از قسمت رگبرگ اصلی می شوند.لارو تنها از اپیدرم تغذیه می کند،اما تغذیه مداوم باعث می شود که برگچه های داخلی قهوه ای و خشک شوند.
• مدیریت:
• -این آفت به تهاجم پارازیتوئیدها از راسته Hymenoptera وDiptera بسیار حساس می باشد واینها جمعیت آفت را زیر سطح آستانه اقتصادی خسارت نگه می دارد.
• شته ریشه توت فرنگی Aphis forbest
• این شته بیشتر در محل هایی که مورچه ها وجود دارند فعالیت می کند.مورچه ها از شته ها محافظت کرده و باعث گرایش شته به فعالیت بر روی ریشه های توت فرنگی می شوند.در مقابل مورچه ها بیشتر غذای خود را از شیره گیاهی دفع شده توسط شته ها بدست می آورند.این شته در اطراف طوقه بوته های توت فرنگی زندگی کرده و از ساقه های برگ دار وجوان و جوانه های توسعه یافته زندگی می کند.زمانی که شته ها تکثیر می یابند توسط مورچه ها شناسایی شده وبه قسمت ریشه انتقال می یابند.در اینجا شته ها با مکیدن شیره گیاهی از بافت ریشه تغذیه می کنند،بطوری که بوته توت فرنگی به شدت ضعیف می شود.بوته های مورد تهاجم علائمی از قبیل کاهش رشد،برگ های رنگ پریده و کوچک ومیوه های خشک است.
• مدیریت:
• -با کنترل مورچه ها از طریق شخم عمیق در ابتدای دوره رشد می توان از جمعیت شته ها کاست.
• -سموم شته کش جمعیت های روی قسمت هوایی گیاه را کاهش می دهند اما بر روی جمعیت های درون خاک و روی ریشه اثر کمی دارند.
•
• برداشت :
• برداشت توت فرنگی در مزرعه بایستی صبح یا عصر انجام شود در مواقعی از روز که هوا خنک تر است صورت گیرد و میوه کاملاً قرمز شده باشد و بایستی بلافاصله پس از برداشت محصول را خنک بسته بندی نموده و به بازار مصرف ارسال کرد. در ارقام گلخانه ای هم در طول سال بطور مرتب برداشت انجام می شود. بهتر است میوه را همراه با کمی از دم برداشت کرده تا موقع برداشت به میوه فشاری وارد نیایید . به علت آسیب پذیری شدید میوه ، باید آن را در جعبه های کم عمق بسته بندی نمود و در حین حمل و نقل کاملا مراقب آنها بود .
• برداشت و بسته بندی ( با تشکر از نیشتمان کریمیان ) :
• کاهش ضایعات توت فرنگی:
آیا می دانید که توت فرنگی یکی از فساد پذیرترین میوه ها می باشد؟ آیا می دانید که توت فرنگی دارای فعالیتهای متابولیکی بسیار زیادی است؟
آیا می دانید تمام کسانی که در مراحل مختلف ، از برداشت توت فرنگی تا حمل به بازارهای فروش فعالیت می کنند، بدون آنکه متوجه باشند می توانند به محصول صدمه بزنند؟
توت فرنگی از فساد پذیرترین میوه ها بوده وباید در حالت کاملاً رسیده برداشت شود. فعالیتهای بسیار زیاد متابولیکی توت فرنگی می تواند باعث از بین رفتن آن حتی بدون حضور عوامل فاسد کننده گردد.
ساختار توت فرنگی طوری است که آن را در مقابل فساد آسیب پذیر می سازد، این محصول دارای لایه پوششی بسیار نازک ونرمی بوده که به آسانی از بین می رود، همچنین گوشت میوه نرم است وان را در مقابل ضربه و فشار بسیار آسیب پذیر می سازد.
صدمات وارد شده ابتدا باعث نرمی توت فرنگی شده، سپس مکان مناسبی را برای حمله عوامل بیماری زا فراهم می سازد. فعالیت های متابولیکی زیاد و حساسیت میوه به آسیب دیدگی و فساد میکروبی ، به صاحبان مزارع توت فرنگی هشدار می دهدکه در برداشت توت فرنگی نهایت دقت را به عمل آورند.
نقش دما:
آیا می دانید دما از مهم ترین عوامل کاهش یا افزایش فساد توت فرنگی در مزعه و انبار است؟ دما مهم ترین عامل در کاهش یا افزایش فعالیت هایی است که به فساد وگندیدگی توت فرنگی منجر می شوند، شدت تنفس توت فرنگی بسیار بالا است و دمای هوا می تواند نقش کاهشی یا افزایشی در تنفس داشته باشد. نگهداری توت فرنگی در دمای صفر درجه سانتی گراد بیشترین انبار مانی( سالم ماندن در انبار) را برای این محصول به همراه دارد، در صورتی که دمای توت فرنگی از صفر به ۱۰ درجه سانتی گراد برسد، سرعت فساد میوه چند برابر می شود، و قرار گرفتن توت فرنگی بعد از برداشت در جلو آفتاب و گرمای حدود ۳۰ درجه سانتی گراد بیشترین صدمه را به توت فرنگی وارد می سازد
نقش کنترل کیفی:
آیا می دانید که تولید کنندگان توت فرنگی باید مفهوم کنترل کیفی را از تولید در محل مزرعه تا تحویل به بازار د قیقاً رعایت کنند؟
کنترل کیفی در توت فرنگی شامل مراحلی است که از مزرعه شروع شده و تا عرضه محصول به بازار ادامه دارد. در مزعه باید محصول درجه یک با کیفیت بالا انتخاب شود و در مرحله برداشت و پس از آن نیز از هرگونه فشار وصدمه رساندن به توت فرنگی باید اجتناب کرد. هرگونه تاخیر در سرد کردن محصول، سرعت فساد پذیری میوه را چند برابر می کند، قرار گرفتن محصول در بسته بندی مناسب و حمل محصول در شرایط مطلوب نیز می تواند به کامل نمودن مسئله کنترل کیفی کمک نماید.
نقش عوامل بیماری زای قارچی:
عوامل بیماری زای قارچی ازنقش مهمی در آلودگی میوه های توت فرنگی به عهده دارند. مهم ترین قارچ آلوده کنند توت فرنگی کپک خاکستری می باشد ، کپک خاکستری از بدو تشکیل غنچه های گل می تواند وارد اندام اولیه تشکیل میوه شود و تا زمان رسیدگی میوه آنجا بماند و یا در زمان نرم شدن یا صدمه خوردن میوه وارد آن شده و در داخل یا روی میوه فعالیت تخریبی خود را آغاز نماید. این کپک ها در هنگام بارندگی وهوای مرطوب صدمه بیشتری وارد می سازند. این بیماری در هوای گرم فعالیت بهتری دارد و در دمای نزدیک صفر هم به فعالیت خود با شدت کمتری ادامه می دهد.
عامل بماری قارچی دیگری که در دماهای بالاتر صدمات بسیار جدی تری به توت فرنگی وارد می سازد ریزوپوس نام دارد که فعالیت این قارچ در دمای ۵ درجه سانتی گراد محدود می شود. رعایت بهداشت در مزرعه ، جلوگیری ز تماس میوه با خاک مرطوب، اجتناب از آسیب دیدگی میوه ، درجه بندی وحذف میوه های آلوده وآسیب دیده ، کنترل دما ورطوبت نسبی و در شرایط ویژه استفاده از مقدار زیاد گاز کربنیک در هنگام حمل ونقل می تواند خراب شدن و یا شدت فساد میوه را کاهش دهد.
نقش آسیب دیدگی:
توت فرنگی به صدمات وآسیب دیدگی های جدی در مراحل برداشت و بسته بندی بسیار حساس است. بسیاری از تولید کنندگان و به خصوص برداشت کنندگان میوه، از اهمیت این صدمه به ظاهر ساده آگاه نیستند و نمی دانند که یک عمل مکانیکی ساده در یک دوره زمانی چند ساعته چه بسا که شرایط بسیار بدی را برای شروع فعالیت های تخریبی و گندرویی روی میوه مهیا می کند.
توت فرنگی همچنین در اثر استفاده از جعبه های نا مناسب ، پرکردن بیش از حد جعبه ها ، تماس لبه های تیز جعبه با میوه به دلیل فشار و نیز در زمان انتقال دچار صدمات فراوانی می گردد. در انتخاب جعبه و انتخاب وسیله حمل ونقل مناسب می تواند از بروز نرمی و له شدگی و به دنبال آن شروع فعالیت کپک خاکستری جلوگیری نماید.
نقش میزان رطوبت و کاهش آب میوه:
توت فرنگی در زمان رسیدگی پر آب می باشد که این مسئله به شادابی ظاهر و طراوت و بازار پسندی میوه بسیار کمک می کند.
تاخیر در برداشت و نگهداری توت فرنگی در فضای گرم و دور از محیط انباری سرد ، منجر به از دست دادن آب میوه شده و با از دست دادن آب ، ظاهر میوه پلاسیده و از میزان بازار پسندی آن به شدت کاسته می شود.
برداشت به موقع محصول، سرد کردن سریع، کاهش دمای میوه و افزایش رطوبت نسبی انبار تا سطح ۹۰ و۹۵ درصد، می تواند شادابی میوه را در زمان نگهداری حفظ کرده و از پلاسیدگی و آلوده شدن آن جلوگیری نماید.
• نقش برداشت و درجه بندی توت فرنگی:
توت فرنگی را در زمان برداشت همراه کاسبرگ آن برداشت می کنند ، کاسبرگ مانند محافظی در میزان ماندگاری توت فرنگی نقش مثبت ایفا می کند.معمولاً دم میوه را با چخش آن در بین انگشت شصت و اشاره ، بدون آن که به میوه صدمه ای برسد قطع می کنند. میوه را بایستی به آرامی در جعبه قرار دارد، در حین برداشت میوه های رسیده ای که ۷۵ درصد سطح آنها رنگ گرفته است برداشت می شوند. در این زمان معمولاً میوه هایی را که از لحاظ شکل و رنگ و اندازه یکنواخت هستند، در جعبه ها می چینند و میوه های صدمه دیده و آلوده را حذف می کنند. برداشت کنندگان باید در هنگام برداشت از صدمه رساندن و لگد کردن بوته و میوه ها خود داری کنند ، تا کیفیت برداشت میوه در چین بعدی حفظ گردد.
درجه بندی توت فرنگی:
مجموعه عملیات درجه بندی توت فرنگی شامل : تمیز کردن ، جداسازی میوه های صدمه دیده و معیوب، جداسازی بر مبنای فاکتور های کیفیتی مانند: سالم بودن، ریزی ودرشتی، میزان رسیدگی ورنگ گرفتگی انجام می پذیرد. گاهی درجه بندی می تواند بر مبنای صنایع مصرف کننده این محصول باشد، که در این صورت میوه های بدون کاسبرگ ریز یا درشت انتخاب خواهند شد ، این عملیات قبل از بسته بندی انجام می پذیرد.
بسته بندی توت فرنگی:
اگر بسته بندی توت فرنگی درظرف های کوچک انجام شود ، کار درجه بندی پیشاپیش باید انجام گرفته و سپس روانه سردخانه گردد، ولی اگر محصول به صورت فله و توسط تونل سرد کننده در بنامه سرد کردن قرار دارد، بهتر است که درجه بندی تئت فرنگی به بعد از سرد کردن اولیه موکول گردد.
از بسته بندی محصول چه انتظاری داریم؟
۱. حفاظت و نگهداری محتویات بسته
۲. تسهیل و تسریع در جابجایی محصول
۳. تبلیغ ارزش غذایی محصول و محل تولید روی بسته
۴. رعایت سفارشات مشتری و حجم میوه مورد نظر
۵. جذابیت وبهداشت بسته بندی
۶. قابلیت تهویه محصول
۷. رعایت مسائل زسیت محیطی
بنابراین می توان گفت : نصف ارزش محصول به نحوه بسته بندی آن است. در بسته بندی توت فرنگی به عنوان یک میوه ظریف و آسیب پذیر ، انتظار این است که در داخل بسته بندی سلامت وبهداشت توت فرنگی حفظ شده و تهویه مناسب صورت گیرد ، همچنین میوه ها روی هم فشار نیاورده و بسته بندی ها نیز طوری باشد که فشاری بر روی یکدیگر نداشته باشند. معمولاً در مصارف تازه خوری از بسته بندی های کوچک یک کیلوئی و کمتر استفاده کرده و در برنامه مصارف فرآوری میوه در گارگاه صنایع تبدیلی از بسته بندیهای ۵تا ۶ کیلوئی استفاده می گردد.
• اهمیت سرد کردن اولیه:
با وجودی که مکرراً توصیه می شود که تولیدکنندگان توت فرنگی میوه را در ساعت خنک روز برداشت کنند ، اما صاحبان مزارع به ناچار و تحت تاثیر مسائل کارگری غالباً نمی توانند این موضوع را رعایت کنند. بنابراین میوه اغلب در ساعتی برداشت می شود که با درجه حرارت گرم محیط هم دما شده و به دلیل شدت بالای تنفس در توت فرنگی ، محصول از همان ساعت اولیه دچار مشکل و شروع فعالیتهای متابولیکی زیان آور می گردد، ناچاراً استفاده از انبارهای تخصصی سرد کننده محصول امری اجتناب ناپذیر جلوه می کند.
سرد کردن سزیع محصول توت فرنگی بلافاصله بعد از برداشت ، عملیاتی مستقل از مسئله نگهداری در سرد خانه است. سالن های سرد کردن اولیه محصول به وسائل وتجهیزات ویژه ای نیاز دارند، برای بالا بردن قابلیتهای نگهداری محصولات فسادپذیر مانند توت فرنگی و تمشک انجام عملیات سرد کردن اولیه قبل از حمل ونقل ونگهداری در سرد خانه یا عرضه محصول به بازار مصرف ، از ضروریات می باشد. در این روش از آب سرد ، یخ و هوای سرد و تبخیر سطحی در خلا استفاده می کنند ، مناسبترین روش، استفاده از جریان هوای سرد به طور سریع می باشد. در جریان سریع هوای سرد سرعت انتقال حرارت از محصول زیاد بوده و سرعت سرد کردن بالا می رود در ضمن هوای سرد فشار لازم برای نفوذ در بسته ها و جعبه ها دارا بوده و سطح تماس مناسبی نیز با میوه ها خواهد دشت.
شرایط انبارهای سردخانه ای توت فرنگی:
انبار سرد به مکانی گفته می شود که درجه حرارت آن بالاتر از نقطه انجماد محصول انباری باشد ، این درجه حرارت معمولاً از منفی ۲ تا مثبت ۱۶ درجه سانتی گراد متغیر است. استفاده از انبارهای سرد مناسب ترین روش نگهداری میوه محسوب می شود ، در این روش طعم و بافت ارزش تغذیه ای و سایر خصوصیات محصول نسبت به سایر روشهای نگهداری از جمله انجماد، خشک کردن ، نگهداری به وسیله مواد شیمیایی و نگهدارنده، کمتر تغیر می نماید. اصول واساس کار انبارهای سرد بر این استوار است که با سرد کردن محصول در حد نقطه انجماد در زمان نگهداری، هرگونه فساد میکروبی، شیمیائی وفیزیکی کاملاً کند شده وقدرت انبارمانی میوه بالا می رود.
حداکثر زمان نگهداری مفید برای توت فرنگی یک تا دوهفته در دمای حدود مثبت دو درجه و رطوبت نسبی ۹۰ درصد می باشد، باید متوجه بود که استفاده از دماهای پائین تر موجب از بین رفتن کیفیت و انجماد توت فرنگی می شود. در رطوبت پایین، محصول آب خود را از دست داده و پلاسیده وپژمرده می شود وآب موجود در توت فرنگی به صورت بخار از لایه های میانی سلول خارج شده و تبخیر می گردد، وچون توت فرنگی توان کافی برای جلوگیری از تعرق را ندارد لذا آب از قسمتهای پر آب آن به صورت بخار خارج می شود. د.ره نگهداری مفید محصول در سرد خانه بستگی به عوامل وشرایط مختلف نظیر شدت تنفس، میزان رطوبت نسبی، درجه حرارت انبار، میزان آسیب مکانیکی وارد شده به میوه ومیزان خلوص هوا و نور دارد.
مدیریت کنترل و کاهش ضایعات توت فرنگی:
به طور کلی در یک برنامه ریزی سیستمیک و کامل برای کاهش ضایعات توت فرنگی باید تمام موارد را رعایت نمود. در این برنامه ریزی ابتدا کارهایی را که قبل از برداشت توت فرنگی می توان انجام داد ، مطابق برنامه زمان بندی در دستور کار قرار داده و تیمارهای پیش از برداشت را می توان از زمان نگهداری محصول در مزرعه در نظر گرفت:
۱. باید از زمان صحیح برداشت مطمئن بود ، ساعات خنک روز و اول صبح بهترین اوقات است.
۲. برداشت صحیح توت فرنگی نکته بسیار مهمی است ، در زمان برداشت باید سلامت گل آذین ( مجموعه گل ها) را بعد از برداشت تکه حبه ها در نظر داشت و در وهله دوم در هنگام برداشت از فشار دادن میوه خودداری نمود. در وهله سوم همراه بودن کاسبرگ نکته مهمی است و در نهایت مراقبت از سایر بوته ها در میزان عملکرد و کیفیت آن حائز اهمیت است.
۳. می توان در برنامه ریزی صحیح برای تغذیه گیاه به مسائل کیفی بعد آن بعد از برداشت توجه بیشتری نمود ، می دانیم که استفاده از کودهای پتاسه می تواند در کیفیت و مزه توت فرنگی تاثیر مثبتی داشته باشد ، همچنین استفاده از ترکیبات کلسیمی در استحکام بافت میوه بسیار نقش بالائی دارند، به همین منظور استفاده از سولفات کلسیم در کشت های توت فرنگی رایج است. در سالهای اخیر آزمایشاتی بر روی تاثیر کلرید کلسیم بر روی برگ ومیوه انجام گرفته که نتایج کار تاثیر مثبت کلرید کلسیم را روی میزان ماندگاری توت فرنگی نشان داده و از رشد کپک خاکستری هم جلوگیری نموده ولی روی مزه میوه تاثیر منفی داشته است، میزان مصرف محلول کلرید کلسیم در یک هکتار مزرعه توت فرنگی ۲۰ کیلوگرم در هر نوبت می باشد.
۴. می توان قبل از برداشت توت فرنگی از ترکیبات قارچ کش استفاده نمود، این ترکیبات باید دارای دوره سمیت کوتاه باشند تا اثر سمیت آنها قبا از مصرف کاملاً از بین رفته باشد.یکی از افتخارات محصول توت فرنگی در استان کردستان ارگانیک بودن آن است ، بنابراین تا جایی که امکان داشته باشد باید از مصرف این سموم خودداری کرد ، سموم قارچ کش که تا کنون مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از: متامکسان ، ایپدودین و کاپ تانول که هفته ای یک بار در زمان گلدهی و تکامل میوه مورد استفاده قرار می گیرند.
۵. در هنگام بسته بندی توت فرنگی باید از هرگونه صدمه رساندن و فشار دادن میوه جداً خودداری گردد، متعاقب هرنوع صدمه وآسیبی فعالیتهای متابولیکی افزایش پیدا کرده و حمله عوامل بیماری زا از همان نقطه شروع می گردد. پس از برداشت توت فرنگی می توان با انجام دادن یک سری کارها میزان ضایعات توت فرنگی را کاهش داد. این موارد عبارتند از:
• دادن سرما اولیه به توت فرنگی از نکات کلیدی در نگهداری آن است قبلاً بیان نمودیم که توت فرنگی در زمان برداشت هم دمای محیط است و سرعت تنفس آن هم بسیار بالاست ، دمای هوا می تواند سرعت فعالیتهای آنزیمی و تنفس را بالا ببرد که هردو در جهت تخریب ساختمان و بافت توت فرنگی عمل می کنند، بنابراین سرد کردن اولیه می تواند در مدت کوتاهی این نعالیت ها را بسیار کند نماید.برای دادن سرمای اولیه در یک روش از اتاق های مخصوص تحت خلا وپاشش آب استفاده می شود ، در این روش در اثر تبخیر آب گرمای محصول گرفته می شود . در روش دیگر محصول را در معرض هوای سرد و پرفشار سیستم های خنک کننده قرار می دهند. همچنین در روش دیگری ازآب سرد استفاده می کنند ، که در این روش به علت تغیر در کیفیت ظاهری حبه ها بسیار مورد استفاده نیست.
• بعضی از کارگاه های فرآوری برای نگهداری طولانی مدت توت فرنگی آن را منجمد کرده و در سرد خانه های زیر صفر نگهداری می کنند ، توت فرنگی یعد از منجمد شدن مانند سایر میوه ها قابلیت تازه خوری را نخواهد داشت.
• در بعضی از انواع بسته بندی که در آنها از پوشش های نازک ،پلی وینیل کلراید استفاده می شود از کاهش وزن و از دست رفتن آب میوه جلوگیری شده و کیفیت میوه حفظ می گردد ، پوشش های نازک پی وی سی دارای خاصیت کشش پذیری مناسب و نفوذ پذیری قابل کنترل هستد ، این پوشش ها باعث افزایش دی اکسید کربن شده و در زیر آن میزان اکسیژن پائین می یابد و این امر در کاهش تنفس توت فرنگی نقش داشته و دوام آن را افزایش می دهد.
• برای نگهداری توت فرنگی می توان از انبارهایی که هوای آنها قابل کنترل است نیز استفاده نمود. توت فرنگی از میوه هایی است که مقدار بالای دی اکسید کربن را به راحتی تحمل می کند برعکس کاهش اکسیژن باعث بد طعمی و بد مزگی میوه می شود.
۶. ازبهترین روش های مبارزه با عوامل زنده آلوده کننده استفاده از روشهای بیولوژیکی است در حال حاضر یک ترکیب استخراج شده از قارچ بنام پیرول نیترین به عنوان یک ماده ضد قارچ در افزایش عمر انبار داری توت فرنگی استفاده می شود.
۷. تکنیک دیگری که امروزه در ضد عفونی کردن مواد غذایی و میوه وسبزی از جایگاه مناسبی برخوردار است استفاده از پرتو تابی اشعه گاما در روی ترکیبات دیواره میوه هاست.
۸. روش بسیار مناسبی که برای نگهداری میوه توت فرنگی مرسوم گردیده استفاده از ترکیبات فرار عصاره توت فرنگی است. اخیراً ثابت گردیده که ترکیبات معطر استخراج شده از عصاره توت فرنگی می توانند در کنترل فساد قارچی میوه بعد از برداشت موثر باشد.
۹. از مهمترین و کارسازترین روشهای کاهش ضایعات توت فرنگی در سطح دنیا توجه به صفت سفتی بافت توت فرنگی در بنامه اصلاح نبات است. خوشبختانه امروزه محققان این محصول ارقام بسیار مناسبی با درجه سفتی بالا را به بازار عرضه نموده اند که از جمله این ارقام می توان به رقم سلوا، کامراسو و مرک اشاره نمود. این ارقام در بسته بندی و حمل ونقل و ماندگاری بیشتر نتایج قابل قبولی را از خود نشلن داده اند.
• خبر یکشنبه ۱۱ تیر ۱۳۹۱ ) با ابداع بسته بندی جدید نانویی محققان ایرانی، عمر توت فرنگی را سه برابر کردند- ایسنا
• محققان گروه اقتصاد و تکنولوژی نانوذرات جهاد دانشگاهی واحد تربیت مدرس موفق شدند با همکاری یک شرکت نانوفناوری با به کارگیری فناوری نانو در بسته بندی محصول توت فرنگی، ماندگاری این محصول را تا سه برابر افزایش دهند.
• زهرا ذاکری، مدیر طرح با اعلام این مطلب به خبرنگار فناوری ایسنا افزود: با توجه به این که مهم ترین مشکل توت فرنگی کاران استان گلستان مدت کوتاه ماندگاری محصول است، تولید بسته بندی مناسب که بتواند میزان ماندگاری را افزایش دهد، تاثیر قابل توجهی بر افزایش توان قیمت گذاری کشاورزان، کاهش قدرت واسطه های محصولات کشاورزی، بهبود توزیع درآمد، کاهش فقر و سایر شاخص‌های اقتصادی-رفاهی کشاورزان دارد. به عنوان نمونه کشاورزان استان گلستان برای هر کیلو محصول توت فرنگی در سال ۹۱ به طور متوسط دو هزار تومان دریافت کردند. در صورتی که میانگین قیمت در تهران حداقل شش هزار تومان به ازای هر کیلو بوده است.
• ماندگاری بیشتر محصول این امکان را به کشاورزان می دهد که محصول خود را در استان های دیگر به فروش برسانند و اگر فقط بتوانند ۵۰ درصد از شکاف قیمتی موجود را به خود اختصاص دهند درآمدشان حدود ۱۴۰ درصد افزایش می یابد.
• وی خاطرنشان کرد: بسته بندی های جدید از نظر شکل ظاهری شفاف بوده و تفاوت زیادی با ظروف معمول ندارد، لذا کشاورزان به راحتی می توانند از آن استفاده کنند. در این نوع بسته بندی ذرات نانو به صورت یک شبکه درآمده و به صورت یک سد در مقابل نفوذ هوا و آلودگی ها عمل می کنند.
• ذاکری، تصریح کرد: بسته بندی تهیه شده کاملاً با محیط زیست سازگار بوده و هیچ گونه آلودگی زیست محیطی را به دنبال نخواهد داشت.
• وی خاطرنشان کرد: این تحقیق کاربردی برای سایر محصولات کشاورزی نیز در حال انجام است