خربزه و خواص آن

خربزه

   
لغت نامه دهخدا
خربزه . [ خ َ ب ُ زَ/ زِ ] (اِ) میوه ای است شیرین و لذیذ و خوشبو و کلان . (ناظم الاطباء). میوه خوشبودار کلان چرا که «خر» بالفتح بمعنی کلان و «بزه » بضم موحده و فتح زاء معجمه بمعنی میوه ٔ شیرین و خوشبودار چون خربزه به نسبت اکثر میوه ها کلان و خوشبودار است . لهذا به این اسم مسمی گردید. (غیاث اللغات ) (آنندراج ). بطیخ . (منتهی الارب ). اَبُوالاْ َصفَر. (یادداشت بخط مؤلف ) : کسی برنداشته ست بدستی دو خربزه . (منسوب برودکی ).
نام علمی خربزه Cucumis melo می‌باشد. خاستگاه اصلی این میوه‌ها ایران، هند و آفریقا است و دست‌نوشته‌های موجود در مصر باستان که مربوط به ۲۴۰۰ سال پیش از میلاد می‌باشد نشان‌دهنده آن هستند که سال‌ها است این میوه‌ها کشت شده و مورد مصرف قرار می‌گرفته‌اند.

خربزه میوه ای شیرین، لذیذ و گواراست و انواع گوناگونی دارد که معروف ترین آن خربزه گرگاب است.
رسول گرامی اسلام (ص) در بیان خواص خربزه فرموده اند: خربزه از زینت های زمین است، آب آن از رحمت الهی، و شیرینی آن از بهشت است.
از امام علی علیه السلام نقل شده است خوردن خربزه، مثانه را پاک و سنگ مثانه را آب می کند و ادرار را افزایش می دهد.
ایشان می فرمایند : خربزه ده خاصیت دارد:
۱- خوردنی است.
۲- آشامیدنی است، چون آبدار است.
۳- میوه است.
۴- گل است ( زیرا بویی مطبوع دارد ).
۵- شیرینی است ( زیرا دارای قند زیاد است ).
۶- روده ها و معده را شستشو می دهد.
۷- معده و روده را پاکیزه می کند.
۸- سبزی است.
۹- دوای درد است.
قسمت هایی از این میوه که در تغذیه و پزشکی استفاده می شود، عبارت اند از: گوشت، تخم و پوست میوه.

فواید خربزه:
خربزه دارای ویتامینA است، از این رو درترمیم و تجدید سلول های بدن نقش دارد.
خربزه با داشتن خاصیت ادرارآور بودن در بیماری های سنگ کلیه و مثانه مفید است؛ دراین بیماری ها باید نمک و فلفل کمتر خورده شود.
خربزه سرشار از ویتامین هایA ،D وC و سلولز است.
خربزه به علت دارا بودن خاصیت ملیّن، برای معالجه یبوست تجویز می شود.
خربزه برای اشخاص مبتلا به سل ریوی و کم خونی مفید است.
بیماری استسقاء ( احساس تشنگی دائمی ) را درمان می نماید.
خربزه به هضم غذا کمک می کند و رودل را برطرف می نماید.
خوردن ۸ گرم دم کرده ی پوست خشک شده ی خربزه ، سنگ مثانه را دفع می کند.
اگر گوشت خربزه را له کنید و به صورت مرهم روی سوختگی های سطحی پوست بدن بگذارید، آن را معالجه خواهد کرد.
تخم خربزه برای سرفه حاد، درد سینه و حلق و تب های شدید مفید است.
خربزه باعث افزایش شیر در زنان شیرده می شود.
مغز تخم خربزه ی بو داده طبیعت گرم دارد.
مغز تخم خربزه ی بو داده دارای خاصیت ادرار آور، نرم کنندهو افزایش دهنده میل جنسی است.
خربزه، رنگ چهره را روشن می کند و بیماری استسقاء ( احساس تشنگی دائمی ) را درمان می نماید.
خربزه به هضم غذا کمک می کند و رودل را برطرف می نماید.
خربزه به دلیل دارا بودن پتاسیم بسیار مدر بوده لذا باعث دفع مواد زاید و سموم موجود در خون شده و به فعالیت و شستشوی مثانه و کلیه‌ها کمک کرده و از احتباس ادرار و سنگ مجاری ادرار ممانعت می‌کند.
خربزه به واسطه آب زیاد، مواد قندی را فورا جذب خون کرده به همین سبب باعث بالا رفتن قند خون و رفع خستگی و گرمازدگی می‌گردد.
در میان مواد قندی و معدنی خربزه آنزیم‌هایی وجود دارد که سرعت هضم غذا را زیاد کرده بدین لحاظ در کودکان موجب افزایش اشتها و فعالیت و رشد سلول‌های بدن و در سالمندان به فعالیت سلول‌‌های دستگاه گوارش و در نهایت رفع سستی و بی‌‌حالی منجر می‌شود.
خربزه به دلیل مواد فیبری و به خاطر وجود طعم و اسانس‌هایی که دارد یک محرک قوی شیمیایی برای دستگاه گوارش است لذا بسیار ملین بوده و مصرف آن برای مبتلایان به نقرس، رماتیسم، بواسیر و خصوصا برای کسانی که از یبوست رنج می‌برند، بسیار توصیه می‌شود. همچنین این میوه تاثیر خاصی در تخلیه میکروب و عفونت‌های موجود در روده‌ها دارد.
وجود ویتامین C موجود در خربزه، موجب جلوگیری از بیماری‌های لثه میشود.
‌میزان پتاسیم موجود در خربزه برای بیماران مبتلا به بیماری قلبی – عروقی بسیار موثر است و مصرف این ماده غذایی نقش به سزایی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی دارد.
پیشگیری از بیماری‌های چشمی،‌ جلوگیری از بیماری‌های عفونی، ‌از جمله فواید مصرف خربزه است.
‫ﺧﺮﺑﺰه ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺗﺮس را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد و اﻧﺴﺎن ﺗﺮﺳﻮ را ﺷﺠﺎع و دﻟﯿﺮ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
‫ﺳﻠﻮل ﻫﺎی ﻣﻐﺰ را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
‫ﻋﻀﻼت ﺑﺪن را ﺗﻘﻮﯾﺖ ، اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻨﺪی را ﺗﮑﻤﯿﻞ و ﻣﻮﺟﺐ رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﺑﺪن ﻣﯽ ﺷﻮد.
‫ﻣﻌﺪه و روده را ﭘﺎک ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
‫اﻋﺼﺎب را آرام و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.

فواید مصرف خربزه برای پوست:
به دلیل آن که گوشت خربزه یک ماده ضد تورم به شمار می‌‌رود لذا به شکل ضماد روی سوختگی‌های سطحی پوست بدن استفاده می‌شود. بدین منظو گوشت خربزه را له کنید و به صورت مرهم روی سوختگی های سطحی پوست بدن بگذارید، آن را معالجه خواهد کرد.
برای درمان کک و مک و لکهای صورت، گوشت خربزه را له کنید و روی صورت بمالید.
وجود ویتامین C موجود در خربزه، موجب طراوت و شادابی پوست و روشن شدن رنگ پوست می گردد.

مصرف خربزه در بارداری و شیردهی:
مصرف خربزه درهنگام بارداری باعث زیبایی جنین خواهد شد.
مصرف خربزه در دوران شیردهی، باعث افزایش حجم شیر مادر میشود لذا مصرف آن در شیردهی مفید است ولی مادران شیرده در مصرف آن افراط نکنند.

هشدارهای مهم در مصرف خربزه:
علامت خربزه خوب آن است که سنگین و نسبتا سفت باشد و قسمت انتهای آن را چون کمی فشار دهید مختصری فرو رود.
برعکس آنچه که در ایران مرسوم است و خربزه را با غذا یا بعد از غذا به عنوان دسر می خورند، بهتر است با فاصله زیادی قبل از غذا آن را خورد و در میان دو وعده غذایی مصرف شود.
خوردن خربزه به همراه عسل خطرناک و مرگ آور است.
‫ﺧﺮﺑﺰه ﮐﺎل ﺣﺎوی ﻣﺰه ﺗﺮﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﺧﺮﺑﺰه رﺳﯿﺪه و ﺷﯿﺮﯾﻦ، ﺗﺮس را در اﻧﺴﺎن ﻣﯽ اﻓﺰاﯾﺪ و ﺷﺠﺎﻋﺖ را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد.
‫مصرف خربزه ﻗﺒﻞ از ﻏﺬا اﺳﻬﺎل و ورم رود را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﯽ آورد.
خربزه چون دارای قند است بسیار چاق‌کننده بوده و از این رو افراد دارای اضافه وزن در مصرف آن احتیاط کنند.

مضرات مصرف خربزه:
خوردن خربزه کال در کسانی که معده ای ضعیف دارند ممکن است تولید اسهال کند و خلط را افزایش دهد.
هر یکصد گرم خربزه، ۸ گرم کربوهیدرات دارد که بیشترین نوع قند موجود در آن از نوع گلوکز و فروتوز است، بنابراین مصرف بیش از حد آن برای بیماران دیابتی توصیه نمی‌شود.
این میوه برای سینه درد و سرماخوردگی بسیار مضر است و باعث تب های صفراوی می شود.
زیاد خوردن آن هم تولید گرمی می کند.
‫زﯾﺎده روی در ﺧﻮردن ﺧﺮﺑﺰه، ﺳﺒﺐ ﻧﻔﺦ و اﯾﺠﺎد درد در ﻣﻌﺪه و روده ﻣﯽ ﺷﻮد.

مواد موجود در ۱۰۰ گرم خربزه:
یک گرم فیبر
۱۲ میلی‌گرم کلسیم
۱۷ میلی‌گرم فسفر
۲۳۸ میلی‌گرم پتاسیم
۱۲۵۰ واحد پیش‌ساز ویتامین A
۳۱ کیلو کالری انرژی
۳۷ میلی‌گرم ویتامین